Jannah Theme License is not validated, Go to the theme options page to validate the license, You need a single license for each domain name.

معاهده آب هلمند و تجاهل عارفانه مقامات ایرانی

با وجودی‌که جنجال حق آبه میان ایران و افغانستان تاریخ دست کم ۱۵۰ ساله داشته و از سال ۱۸۷۲ میلادی به نحوی از انحا ادامه دارد اما در همین روزها شکل و صورت تازه‌یی به خود گرفته است که واکنش‌های مقامات ارشد ایرانی و امارت اسلامی را نیز به همراه دارد.
معاهده ماه مارچ سال ۱۹۷۲ ( ۱۳۵۲ هـ ش) آب هلمند میان نخست وزیران دو کشور با وجودی‌که راه‌حل بنیادی برای این معضل شمرده می‌شود که هنوز هم هردو کشور خود را ملزم به تطبیق آن می‌داند، اما به اثر کودتاه خونین ۷ ثور ۱۳۵۷ هـ ش و سپس تجاوز قشون بر افغانستان، نه تنها اینکه به‌گونه عملی تطبیق نشد، بلکه ایران با استفاده از این بی ثباتی سالیان سال بيشتر از حد معین در معاهده (820 میلیون متر مکعب در سال) بيش از ميليارد مکعب آب افغانستان استفاده کرد و بدون هماهنگی با جانب افغانی سرمایه‌ زیادی در این بخش هزینه کرد.
کشور ایران برای استفاده این سرمایه نامشروع افغان‌ها تلاش‌های زیادی را برای تداوم بی‌ثباتی و جنگ در افغانستان نیز انجام داده است که حمایت مالی و تسلیحاتی آن‌کشور از برخی جنگجویان مشخص در زمان جنگ‌های تنظیمی و حمایت از عناصر و جنگجویان موسوم به «جبهه متحد شمال» در برابر امارت اسلامی از هیچ‌کس پوشیده نيست.
هم‌چنان ایران در زمان جمهوریت قلابی حامد کرزی و اشرف غنی نیز تلاش‌های زيادی در راستای جلوگیری از تطبیق پروژه های مديريت آب در افغانستان انجام داد که ارسال خريطه‌های پول به ارگ رياست جمهوری توسط محمد عمرداوودزی سفير افغانستان در تهران و حمایه برخی حلقات مشخص همه و همه برای تطمیع مقامات کابل و جلوگیری از تطبیق پروژه ‌های آب بود که خان‌محمد تکل مسوول اداره تنظیم آب حکومت اشرف غنی نیز طی مقاله‌یی « زموږ اوبه زموږ عزت» که در برخی از شبکه‌های اجتماعی بازتاب يافته است از فشارهای حلقه دورن حکومتی ایران برای جلوگیری از تطبیق پروژه های مديريت آب اشاره نموده است که در نتيجه اين فشار پروژه‌های اعمار بند کمال خان و سلما سالیان سال دوام نموده و تا اخر عمر حکومت جمهوریت به بهره برداری سپرده نشد.
با حاکمیت دوباره امارت و تأمین ثبات سراسری که پس از دهه‌ها زمینه پيشرفت اقتصادی و تطبیق پروژه‌های زیربنایی در کشور فراهم گردید، مقامات امارت اسلامی روند تطبیق برخی از پروژه‌های مديریت از جمله اعمار بند بخش آباد و تکامل بند کمال خان را آغاز نموده است که این کار، واکنش برخی از مقامات ایرانی را برانگيخته است.
سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران طی سفری به سیستان و بلوچستان در ۲۸ ثور سال جاری با لحن اخطار آمیز خواهان دریافت حق‌آبه ايران از مسوولان امارت اسلامی افغانستان شد.
هم‌چنان وزارت خارجه ایران با صدور اعلامیه‌یی خواهان بازدید هیأت ایرانی از کاسه آب کجکی شد، که از منابع آبی دریای هلمند سرچشمه می‌گیرد.
احمد وحیدی وزیر داخله ایران نیز خواهان بازدید مقامات مسوولان و کارشناسان ایرانی از سدها داده شد.
هم‌چنان در این آواخر خبرگزاری ایرنا تصاویر ماهواره‌ای از میزان آب در بندهای افغانستان را منتشر کرده و نوشته است که این تصاویر مقادیر قابل توجهی آب در بندهای کجکی و کمال‌خان را نشان می‌دهد.
با وجودی‌که این مقامات ایرانی ملاک گفته‌های خود را « معاهده آب هلمند» می‌دانند، اما با تجاهل عارفانه این را توضیح نمی‌دهند که بر مبنای کدام ماده این معاهده همچو تقاضاها را از مقامات افغان دارند؟
با توجه به مفادات معاهده هلمند، هیچ‌گونه ذکری از سطح آب بندهای کمال‌خان و کجکی نشده است بلکه مطابق بند «ج» ماده اول این معاهده «یک “‌سال نورمال آب” عبارت از سالی است که مجموع جریان آب از اول اکتوبر تا ختم سپتامبر سال مابعد در موضع دستگاه آب‌شناسی دهراود بر‌رود هیرمند (‌هلمند) بالاتر از مدخل بندکجکی چهار میلیون و پنجصدو نود هزار ایکرفیت (4590000 ایکرفیت) (5661.715 میلیون متر‌مکعب) اندازه‌گیری و محاسبه شده است.» که قرار اطلاعات اخیر از دستگاه آب‌شناسی دهراود که اکنون به‌گونه نورمال فعالیت دارد، سطح آب به حد « سال نورمال آبی» نرسیده است.
با وجودی‌که امارت اسلامی در پاسخ به این اظهارات مقامات ایرانی با صدور اعلامیه‌یی گفته است که متعهد به معاهده ۱۳۵۲ هـ ش بوده و همچو اظهارات مقامات ایرانی را احساساتی و بدور از واقعيت تلقی نمود.
هم‌چنان امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه نیز از تهران همچنان خواست تا مسأله‌ی حق‌آبه را سیاسی نسازند و اختلاف‌ها در این زمینه از راه گفت‌وگو حل نمایند.
افغانستان که با داشتن ۱۱ رود بزرگ و کوچک سرچشمه رودخانه‌های مهمی چون «جیحون»، «پنجاب»، «سند»، هیرمند، «هریرود» و «مرغاب» شمرده می‌شود اما بنابر نبود مدیریت لازم سالانه به ارزش‌ ۷۵ میلیارد دالر آب خود را ضایع می‌سازد. این کشور حق دارد تا در پرتو قوانین بین‌المللی آب‌های خود را مديریت نموده و در رشد و شگوفایی اقتصادی کشور از آن استفاده نماید.

لیکوال: ابوالیاس جهادوال

Show More

ځواب دلته پرېږدئ

ستاسو برېښناليک به نه خپريږي. غوښتى ځایونه په نښه شوي *

Back to top button