چطور رمضان را خشنود سازیم؟(۳)
محمد یحیی مجددی
منظور از تعادل اینست که انسان نباید عبادت مشکل و شاق را برای مدت معینی اختیار کند و سپس بعد از مرور زمانی توان ادامه آن و یا حتی عبادت اندک را نیز نداشته باشد بناءً باعث ترک عبادت گردد. تقاضای دین اینست که عبادت طوری صورت گیرد که انسان بر آن همیشگی و مداومت کرده بتواند و اجر این چنین عبادات نسبت به عبادات شاقه و مشکل لیکن موقت خیلی زیاد است. از عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا روایت است که فرمودند “سُئِلَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَيُّ الْأَعْمَالِ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ قَالَ أَدْوَمُهَا وَإِنْ قَلَّ وَقَالَ اكْلَفُوا مِنْ الْأَعْمَالِ مَا تُطِيقُونَ” «از رسول الله صلی الله علیه وسلم پرسیده شد که کدام اعمال نزد الله سبحانه وتعالی محبوب تر است؟ فرمودند: دوامدار تر آن اگرچه کم باشد، و فرمودند: اعمالی را به دوش بگیرید که توان و استطاعت آنرا داشته باشید».
بناء در ماه مبارک رمضان نیز انسان باید کوشش کند که به این اصل عمل نموده و اعمالی را انجام دهد که تا آخر رمضان بتواند به آن ادامه دهد، به این شکل عمل وی نزد الله تعالی محبوبتر می شود و بدینوسیله انسان میتواند از برکات این ماه با تقسیم مساویانه اعمال خود مستفید گردد.
بگونهء مثال: در اکثر مناطق کشور ما رایج است که قرآن کریم را در تراویح ختم می کنند که این عمل در اصل خویش خیلی پسندیده است، مگر بجای اینکه این ختم را بطور مساویانه بالای روزهای رمضان تقسیم کنند کوشش می کنند که در چند روز محدود مثلا یکهفته، ده روز، پانزده روز و غیره ختم کنند. آنان در جریان این روزها بر خود فشار وارد می کنند و چندین ساعت را در عقب امام می ایستند، سپس بعد از ختم عده یی نماز تراویح را ترک می کند و عدهء دیگر تراویح خیلی مختصر و سریع می خوانند که به مشکل نیم ساعت را در بر می گیرد.
در این کار چندین زیان وجود دارد، مثلا: در صورت تلاوت اجزای زیاد انسان نمیتواند بر نماز و تلاوت ترکیز کند و با مشقت میتواند در عقب امام بایستد اما ذهناً در نماز نمی باشد. علاوه بر این، ختم را در روزهای اول رمضان انجام می دهد و از اجر و ثواب قیام لیل و عبادات بیشتر در ده آخر رمضان که امر مطلوب است محروم می گردد.
امام مسلم از عائشه رضی الله عنها روایت می کند که فرمود: “كان رسول الله – صلى الله عليه وسلم- يجتهد في العشر الأواخر، ما لا يجتهد في غيره” «رسول الله صلی الله علیه وسلم در دهه آخر کوششی می کرد که در روزهای دیگر آن نمی کرد»، همچنان در صحیحین از وی رضی الله عنها روایت شده است که فرمود رسول الله صلی الله علیه وسلم بیست اول رمضان را در عبادت و خواب سپری می کرد مگر وقتی ده آخر داخل میشد دست و پاچه برای عبادت بر میزد، یعنی بیشترین وقت خودرا در عبادت می گزرانید.
خلاصه اینکه کسانی این تعادل را در نظر نمی گیرند از یکسو خودرا خسته می سازند، عبادت موقتی را انجام می دهند که نزد الله تعالی محبوب تر نیست و سپس عکس آنچه رسول الله صلی الله علیه وسلم انجام می داد در ده آخر چند رکعت کوتاه و با عجله خوانده و باقی شب را در خواب می گذرانند.
پس بهترین راه و محبوب ترین این است که این ختم را بالای روزهای رمضان تقسیم کنند تا باعث عبادت در همه شب های رمضان بخصوص شب های اخیر گردد.